wegedzieciak.pl

[bojster]

W nawiązaniu do innego wklejonego dziś artykułu...

Cytat:

Ekowytrych Ekologiczna pralnia, ekologiczna farba, ekologiczny papier higieniczny ..., nawet ekojaja (kurze!). Z powagą: ekologiczna prokreacja, ekologiczna degradacja, ekologiczna katastrofa ... Dostojnie: ekologia humanistyczna, ekologia społeczna, ekologia człowieka, ekologia głęboka. Tylko w 1. Zeszycie z 2001 r. Biuletynu PKE tytuły artykułów: “ ... Forum Ekologiczne”, “Ekologiczny festyn ...”, “Ekoregion ...”, “Szkoły rolnicze bliżej ekologii”, “... punkt informacji ekologicznej”, “Motorowe nagrody ekologiczne” (!), a także “Ekologiczne kłamstwa ...”. Wreszcie: Polski Klub Ekologiczny! Otrzymałem do recenzji maszynopis książki - prawie sto rzeczowników opatrzonych przymiotnikiem “ekologiczny” lub przedrostkiem “eko-”. Co więc znaczy tak często używane słowo “ekologia”? Czy niesie w sobie jakąś treść, czy jest słowem z języka magii - współczesnym zaklęciem? A może jest tylko słowem które kiedyś Melchior Wańkowicz nazwał “wytrychem”? Od prawie pięćdziesięciu lat wykładam ekologię lub jej działy studentom różnych specjalności. Może jestem konserwatystą, może ortodoksem, może “zapóźnionym w rozwoju”, ale słowo ekologia definiuję mniej więcej w taki sposób: jest to nauka o funkcjonowaniu zbiorów organizmów, występujących w konkretnych obszarach, powiązanych wzajemnymi związkami z panującymi tam warunkami abiotycznymi. Podstawową cechą tej nauki jest badanie wzajemnych oddziaływań wewnątrz zbiorów organizmów oraz między tymi zbiorami, a środowiskiem abiotycznym, w którym te organizmy żyją. Zatem, ekologia bada prawa, jakie rządzą procesami trwania życia w zbiorach organizmów, występujących na różnych obszarach Ziemi. No dobrze, ale to nie jest definicja tej “ekologii”, która jest w “farbie”, “jajach”, “festynach” lub “kłamstwach”, w tej ekologii, która jest “społeczna”, “głęboka” i w wielu innych sytuacjach opisywanych tym słowem. Postanowiłem się unowocześnić - zdefiniować i podać studentom także aktualne pojmowanie słowa ekologia. Zapisałem: słowo ekologia w użyciu potocznym oznacza stosunek między człowiekiem i techniką, a środowiskiem przyrodniczym (przyrodą). To jednak jest ogólnik. Co to znaczy “stosunek” w tym kontekście: sposób myślenia o przyrodzie, działania człowieka w przyrodzie, oddziaływanie techniki (wszystkich jej wytworów) na przyrodę, na życie, na człowieka w szczególności? A oddziaływanie przyrody na człowieka (fizjologiczne, psychiczne), na technikę, na jakość życia - to też ekologia w nowym rozumieniu? W ekologii-nauce używa się pojęcia “system ekologiczny” dla określenia uporządkowanych i zarazem skomplikowanych zależności między komponentami tworzącymi ten system: biotycznymi i abiotycznymi. Jeżeli człowiek wbudowuje w przyrodę urządzenia techniczne, też powiązane w systemy techniczne na danym obszarze, a zarazem przy pomocy tych systemów zmienia systemy ekologiczne, to może tworzą one jeden wielki nadsystem ekologiczno-techniczny. Może właśnie analiza nadsystemu ekologiczno-technicznego jest przedmiotem ekologii w dobie postulatów o rozwój zrównoważony społeczeństw i właśnie w tym kierunku należy poszukać współczesnej definicji słowa “ekologia”. Jednak. I w tak rozszerzonej definicji, nie zmieszczą się nadal wszystkie rzeczowniki określane przymiotnikiem “ekologiczny”. Może więc należy postąpić cynicznie. Nie jest ważne, co dokładnie znaczy słowo “ekologia”. Wystarczy , że w jednym kontekście znaczy “błogosławieństwo”, a w innym “przekleństwo” dla człowieka - szerzej: dla ludzkości. “Ekologia” jest nadzieją i rozpaczą, sposobem na życie i sposobem na szybką śmierć! Może jest tylko zaklęciem naszego wspólnego szamana z przełomu XIX i XX wieku. Szaman, jeżeli ma mieć autorytet, nie może używać tych samych zaklęć zbyt często, bo tracą one swoją magiczną siłę. Moda na ekologiczność wszystkiego przejdzie tym szybciej, im częściej będzie to słowo używane, a szczególnie nadużywane. Analizując trochę dokładniej różne wypowiedzi, daje się zauważyć, że ich autorzy traktują pojęcie ekologia, jako “słowo-wytrych”. Jeżeli ktoś nie wie dokładnie o co chodzi w zagadnieniu związanym ze środowiskiem człowieka, (zwykle wówczas chodzi o pieniądze!), używa w tekście “ekowytrycha”. I wszystko jest w porządku, gdy czytelnik nie jest zbyt wnikliwy. Jeżeli jednak zastanowić się, co autor miał na myśli, wtedy okazuje się, że tekst taki można podsumować, jako “ekobełkot” lub bardziej emocjonalnie: “ale ekojaja!”. Wiele “ekotekstów” zasługuje na takie epitety. Przed laty, gdy przedstawiałem się, że jestem ekologiem, musiałem tłumaczyć, co to jest ekologia, bo prawie nikt nie znał tego pojęcia. Jeżeli dzisiaj przedstawiam się - “jestem ekologiem”, słyszę: aha!, wyrażające czasem aprobatę, zwykle dezaprobatę. Na wszelki wypadek od jakiegoś czasu przedstawiam się - “jestem przyrodnikiem”! Brzmi to zrozumialej, choć może trochę dziewiętnastowiecznie. *** Po tym “ekowywodzie” chciałem się zwrócić do Szanownych Autorów i Redaktorów różnych tekstów: błagam o “ekologiczną” litość nad czytelnikami, nad młodzieżą, nad społeczeństwem! Jest tyle starych, dobrych i pięknych słów o podobnym, lecz precyzyjniejszym znaczeniu: przyroda, środowisko, natura ... i tyle możliwości opisowego przedstawienia myśli, omawiających relacje człowiek - przyroda. Sięgnijmy do tych zasobów języka polskiego: i w aktach państwowych, i w tekstach potocznych, a nawet w reklamach - unikajmy “ekobełkotu”! Z serdecznymi pozdrowieniami, Roman Andrzejewski przyrodnik

Z Biuletynu Polskiego Towarzystwa Ekologicznego
hxxp://web.archive.org/web/20061002091148/hxxp://www.eko.pb.bialystok.pl/biuletyn/nr_3_2001/18.htm